เขียน/เรียบเรียง โดย นายแพทย์ ภูวดล พลพวก
SMBG (self-monitoring blood glucose) คือการเจาะน้ำตาลปลายนิ้วด้วยตัวเองที่บ้านเพื่อนำมาใช้ประกอบการดูแลและวางแผนการดูแลคนไข้เบาหวาน ในสมัยก่อนส่วนใหญ่จะนำ SMBG มาใช้ในคนไข้เบาหวานชนิดที่1 เพื่อใช้ในการปรับการฉีดยาอินซูลินตามระดับน้ำตาล แต่ในสมัยนี้ (ในรร.เบาหวาน) มีการนำ SMBG มาใช้ในการ monitor น้ำตาลที่หมอและคนไข้ก็เห็นระดับน้ำตาลและแนวโน้มน้ำตาลไปพร้อมกันสามารถให้คำปรึกษาได้แบบ real-time คนไข้สามารถเรียนรู้ว่ากินอะไรแล้วน้ำตาลขึ้นได้ทันทีและที่สำคัญก็จะไม่กินอาหารแบบเดิมที่ทำให้น้ำตาลขึ้น (บางครั้งหมอพูด บอก แต่ก็ไม่เกิดการเรียนรู้เท่าเจาะน้ำตาลเอง)
และที่สำคัญถ้าจะให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีเร็วขึ้นถ้าคนไข้มีความรู้เรื่อง low carb/ketogenic diet Intermittent fasting, ออกกำลังกาย, การนอนให้เพียงพอ เบาหวานท่านก็จะดีขึ้นเรื่อยๆและหายจากเบาหวานโดยไม่ต้องกินยา
ที่ผมพูดมาทั้งหมดมีคนทำได้แล้วนะครับและก็หลายคนด้วย (หายจากเบาหวาน, A1c < 5.7, หยุดยาเบาหวาน)
ปัจจุบันเวลาท่านไปรพ.พบแพทย์ตามนัด ก็จะได้ตรวจน้ำตาลก่อนอาหารเช้า( fbs) เพื่อใช้ในการใช้เป็นตัวแทนของน้ำตาลของทั้งเดือนหรือ 3 เดือน แล้วนำไปตัดสินใจในการปรับยาซึ่งบางวันอาจจะสูงมาก สูงนิดหน่อยหรือไม่สูงเลย
ดังนั้น การนำข้อมูลน้ำตาลก่อนกินอาหารเช้ามาใช้ประกอบการตัดสินใจในการปรับยาและวางแผนการรักษาอาจจะทำให้มีความคลาดเคลื่อนได้ แต่ถ้าเราใช้น้ำตาลหลายๆ วันเช่นตรวจน้ำตาลสัปดาห์ละ 1 วันๆ ละ 2 ครั้ง (ก่อน/หลังอาหาร), ใน 1 เดือน ก็จะมีผลเลือด 8 ครั้งแล้วนำมาเฉลี่ย ซึ่งจะทำให้เห็นภาพรวมของน้ำตาลในเดือนนั้นๆ จะได้รู้ว่าคนไข้คุมน้ำตาลได้ดีหรือไม่ (มีความน่าเชื่อถือกว่าการดูผลเลือดเดือนละครั้ง)
นอกจากนั้นการที่คนไข้เห็นผลเลือดน้ำตาลของตัวเอง (SMBG) หลังกินอาหารประเภทต่างๆ ก็จะได้เรียนรู้ว่าอะไรทำให้น้ำตาลขึ้นสูงอะไรกินแล้วน้ำตาลไม่ขึ้น
SMBG ช่วยให้แพทย์และคนไข้เห็นแนวโน้มน้ำตาลด้วยกัน และวางแผนร่วมกันในการปรับเรื่องโภชนาการและพฤติกรรมสุขภาพรวมถึงการปรับยาเบาหวานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
ปัจจุบัน SMBG สามารถดูออนไลน์ได้ คือคนไข้และแพทย์เห็นผลเลือดได้แบบ realtime ในแอปพลิเคชันและแพทย์สามารถดูได้ผ่านคอมพิวเตอร์ที่รพ. ซึ่งการใช้เทคโนโลยีเหล่านี้มาช่วย ทำให้สะดวกกับทั้งคนไข้และแพทย์อย่างมาก ยิ่งในยุคนี้ COVID ระบาด จึงช่วยลดความเสี่ยงของคนไข้ที่จะเข้ามาติดตามการรักษาที่รพ.
ในต่างประเทศมีการนำรูปแบบนี้ (iPDM-integrated personalized diabetes management) มาช่วยในการรักษาคนไข้แล้วและการนำมาใช้ในคนไทยน่าจะเป็นประโยชน์ในการดูแลคนไข้เบาหวานได้ดีขึ้น
ครั้งหน้าจะเอาตัวอย่างการใช้ SMBG ในการติดตามการรักษามาให้ดูครับว่าทำอย่างไรบ้าง
#SMBG
BB21577